Kleinfruit is bij veel mensen favoriet in de tuin omdat het redelijk makkelijk opbrengst geeft en wanneer je het in de winkel moet kopen hartstikke duur is. Alle kleinfruitsoorten zijn vaste planten. Je plant ze dus één keer en daarna kun je, met een beetje goede verzorging, jaren oogsten van dezelfde plant.
Er is ontzettend veel keuze in kleinfruit en dan zijn er per soort ook nog eens veel verschillende rassen beschikbaar. In deze blog probeer ik alle kleinfruitsoorten te beschrijven en iets te zeggen over de rassen die wij hebben of hebben gehad. Ik zal er ook bijzetten of soorten zelfbestuivend of kruisbestuivend zijn. Bij kruisbestuiving zijn dus meerdere planten nodig om vruchten te krijgen of er is zelfs een mannelijke en vrouwelijke plant nodig. Eigenlijk is het bij alle soorten zo dat, ook al zijn ze zelfbestuivend, doormiddel van kruisbestuiving er meer vruchten gevormd worden. Veel van deze soorten zijn beschikbaar in onze webshop.
Aalbes (zelfbestuivend)
De trossen met rode, vaak wat zure besjes. Mensen doen ze in de yoghurt en ze liggen vaak op taarten met bosvruchten. Ze zijn makkelijk te kweken en kunnen in de volle zon maar verdragen ook wel wat schaduw. Er zijn trouwens niet alleen rode soorten te krijgen maar ook witte aalbessen en een kruising van de twee wat roze oplevert. Witte en roze worden minder goed gevonden door de vogels en zijn vaak ook nog zoeter. De kleur is wel wat minder spectaculair in gerechten.
Verschillende rassen:
Rood
- Jonkheer van Tets (is vaak de soort die je in de supermarkt vindt, grote bessen en goede opbrengst)
- Rovada (grote bessen en lange trossen)
- Rotet (lekkere bes, matige productie)
Wit
- Witte Werdavia (best gekend om zijn gebruik in desserts)
- Witte Parel (zoete smaak)
- Witte Hollander (zoet, minder gevoelig voor ziektes)
Roze
- Pink Champagne (licht roze kleur, bijzonder zoet)
- Rosalinn (licht roze kleur, minder zoet als Pink Champagne)
- Zoetewei (grote trossen met zoete roze bessen)
Zwarte bes (zelfbestuivend)
Zwarte bes word ook wel cassisbes genoemd. De bessen smaken namelijk naar, je raad het al, cassis. Dat is dan ook wat ik er vaak van maak. Een siroop die je verdunt met water wat een heerlijke cassis smaak oplevert. De planten kunnen net als de aalbes goed in de zon maar ook halfschaduw gaat goed.
Verschillende rassen:
Zwart
- Titania (goede productie, grote en sappige bessen)
- Ben Sarek (grote sappige bessen)
- Ben Nevis (goed voor jam en sap)
Wit
- Ojeblanc (zelfde smaak als de zwarte alleen zijn de bessen groen van kleur)
Kruisbes (zelfbestuivend)
Kruisbessen zijn er in 3 kleuren, rood, geel en groen. Kruisbessen houden van een plekje wat meer gelegen is in de schaduw. In de zon groeien ze een stuk minder goed. Kruisbessen hebben een zoet/zachtzure smaak en een stevige schil. Dit maakt ze knapperig en wanneer ze open barsten vol van smaak. Er zijn inmiddels ook wat rassen op de markt die geen doornen hebben.
Verschillende rassen:
Rood
- Pax (doornloos - goede smaak, weinig ziektegevoelig)
- Captivator (doornloos - weinig ziektegevoelig, smaak wel minder dan Pax)
- Hinnonmaki Rod (sterke groei en veel opbrengst, helaas niet doornloos)
Groen
- Tatjana (doornloos - grote opbrengst, dunne schil, goede smaak)
- Mucurines (hoge opbrengst, goede smaak, weinig, lichtgroene bes)
- Hinnonmaki Gron (kleinere bessen, goede smaak en hoge opbrengst)
Geel
- Lady Sun (doornloos - grote bessen, goede smaak)
- Hinnonmaki Gul (sterke groei en veel opbrengst, helaas niet doornloos)
Jostabes (zelfbestuivend)
De jostabes is een kruising tussen zwarte bes, kruisbes en worchesterbes. Dit resulteert in een smaak die lijkt op de zwarte bes maar wat zoeter is. Dus een zoete zwarte bes. Ook het formaat is een stuk groter dan dat van de zwarte bes. Er zijn wat rassen jostabessen maar vaak worden ze alleen aangeboden als jostabes. Je bestelt hem hier in de webshop.
Blauwe bes (zelfbestuivend)
Blauwe bessen worden ook weleens ten onrechte bosbes genoemd. Het zijn namelijk geen echte bosbessen maar Amerikaanse blauwe bessen. Ze zijn wel familie van onze bosbes en ze willen dan ook alleen maar groeien op bosgrond. Bosgrond is zuur dus wil je in een ‘normale’ tuin blauwe bessen telen dan moet je de grond zuurder maken. Wij hebben eigenlijk altijd blauwe bessen in pot gehad maar omdat ze zo kieskeurig zijn qua grond, veel water nodig hebben en ook nog een flink wat zon heb ik deze diva’s de deur uit gedaan.
Verschillende rassen:
- Bluegold (hoge productie)
- Bluecrop (zeer bekend productieras wat goede opbrengst levert)
- Duke (hoge productie met grote bessen)
- Elliot (kleinere bessen, wel veel productie en een goede smaak)
- Pink Berry (bes die felroze van kleur is, smaak gelijkend aan blauwe bes)
Honingbes (kruisbestuiving)
Honingbessen smaken redelijk gelijk met de blauwe bessen alleen zijn ze wat makkelijker te telen. Ze hebben ook veel water en zon nodig maar hebben niet de zure grond van de blauwe bes nodig. Honingbessen waren een aantal jaar geleden nog erg zuur maar door veredeling zijn er betere rassen op de markt gekomen die echt smaken als blauwe bessen en ook nog eens veel productie kunnen geven. Let wel op dat je 2 of meerdere planten hebt die elkaar bestuiven.
Verschillende rassen:
- Boreal Blizzard (super smaak en grootste bessen)
- Boreal Beauty (zeer grote vruchten, veel opbrengst)
- Boreal Beast (grote vruchten, goede smaak)
- Giant Heart (uitmuntende smaak)
- Blue banana (langwerpige vrucht, zoetere smaak)
Frambozen (zelfbestuivend)
Frambozen zijn er in 2 soorten, de zomer en herfstframbozen. De zomerframboos groeit in jaar 1 een stengel en in jaar 2 draagt deze stengel vruchten. De herfstframboos draagt aan de takken die datzelfde jaar gegroeid zijn vruchten. Soms wil de herfstframboos al een keer in de zomer dragen en in het najaar een grotere oogst geven. Verder zijn er nog 2 verschillende kleuren frambozen, rode en gele. Ik vind persoonlijk de gele het lekkerst. Die zijn namelijk wat zoeter.
Verschillende rassen:
Rode
- Maling Promise (zomer - zoete framboos met middelgroot, rood/roze kleur)
- Willamette (zomer - grote rode vruchten)
- Tulameen (zomer - veel gebruikt in professionele teelt. Helderrood en zoet van smaak)
- Autumn Bliss (herfst - tamelijk grote vruchten die donker van kleur zijn)
- Zefa Herbsternte (herfst - grote, lange vruchten met een goede smaak)
Geel
- Fallgold (herfst - diepgeel/oranje vruchten, klein maar smaakvol)
- Golden Everest (zomer - kleine vrucht, lichtgeel)
- Valentina (zomer - vrij groot, diepgeel/oranje vruchten)
Bramen (zelfbestuivend)
Bramen kennen de meeste mensen wel, vaak niet eens van de lekkere vruchten maar vooral van de gemene doorns. Gelukkig zijn er inmiddels ook doornloze rassen op de markt. Dit zijn allemaal veredelde soorten die dus geen doorns hebben en ook nog eens grotere vruchten produceren. Ik zou altijd aanraden een doornloos ras te nemen.
Verschillende rassen (alleen doornloos):
- Black Satin (middelgrote, zoet en sappige vruchten)
- Triple Crown (grote vruchten met sterke smaak)
- Thornless Evergreen (sterke groei, ronde en zoete vruchten)
Zwarte Framboos (zelfbestuivend)
De zwarte framboos is echt een andere soort dan de normale framboos. Dit is een van mijn favorieten en de smaak ligt een beetje tussen de normale framboos en braam in. Een zoete braam zullen we er van maken? Ze zijn helaas nog niet doornloos want er is maar één ras te verkrijgen op dit moment en dat is de Black Jewel. Je bestelt hem hier in de webshop.
Framboos/braam kruisingen (tayberry, loganberry, boysenberry) (zelfbestuivend)
De kruisingen van framboos en braam vind ik allemaal heel lekker. Ze zijn allemaal net anders en ook niet doornloos te verkrijgen. Bij ons is de opbrengst wel heel goed.
- Tayberry (zeer grote vruchten, smaak als framboos)
- Loganberry (langwerpige vruchten, zoeter dan framboos)
- Boysenberry (donkere vrucht, smaakt meer naar braam dan framboos).
Japanse wijnbes (zelfbestuivend)
De favoriete fruitsoort van Merel. De Japanse wijnbes is ook familie van de braam en framboos maar vaak wat onbekender. De vruchtjes zijn klein maar super lekker. Wanneer ze langer aan de plant hangen en overrijp worden smaken ze naar wijn. Er zijn van de Japanse wijnbes geen specifieke rassen. Ook zijn de planten heel mooi rood door fijne rode haartjes maar ook venijnige doorns. Je bestelt hem hier in de webshop.
Kiwi’s (kruisbestuivend)
Bij kiwi’s denken mensen al snel aan de tropen maar ze groeien hartstikke goed in Nederland. Het zijn wel echte klimplanten dus ze moeten zich aan iets kunnen vasthouden. Het is bij kiwi’s belangrijk om een mannelijke en vrouwelijke plant te hebben voor kruisbestuiving. Er zijn rassen die zelfbestuivend zijn maar vaak werkt dit maar matig.
Verschillende rassen:
- Jenny (zelfbestuivend - grote plant die ook grote kiwi’s draagt, met mannelijke bestuiver betere opbrengst)
- Green light (vrouwelijke plant - groene vruchten, grote plant)
- Mini Gold (vrouwelijke plant - gele vruchten)
- Atlas (mannelijke plant)
Kiwibes (kruisbestuivend)
Kiwibessen zijn familie van de normale kiwi’s maar dan een stuk kleiner. Ook blijft de plant wat kleiner en is dus makkelijker voor een kleinere tuin. Kiwibessen hebben ook geen haartjes op de vrucht dus kunnen met schil worden gegeten. Ook bij kiwibessen zijn er zelfbestuivers maar ook hier geld met een mannelijke plant in de buurt is de opbrengst een stuk beter.
Verschillende rassen:
- Issai (zelbestuivend - draagt beter met een mannelijke plant in de buurt)
- Jumbo (vrouwelijke plant - extra grote groene vruchten)
- Ken’s Red (vrouwelijke plant - rode vruchten)
- Geneva (vrouwelijke plant - bruine vrucht, goed dragen ras)
- Atlas (mannelijke plant)
Druif (zelfbestuivend)
Druiven zijn er in zo veel rassen en smaken. Blauwe, witte, roze, pitloos, tafeldruiven, wijndruiven. Ik zal hieronder noemen welke druiven wij zelf hebben want over druiven kun je een boek schrijven.
Verschillende rassen:
- Palatina (witte buitendruif, erg zoet met muskaataroma)
- Muscat Blue (blauwe muskaatdruif, grote druiven met zoet muskaat aroma)
- Suzi (witte tafeldruif, hoge opbrengst, zoet, weinig ziektegevoelig)
Vijg (parthenocarpisch, geen bestuiving nodig)
Ik heb inmiddels heel wat vijgenrassen verzamelt. Ik vind het super leuke planten en ze de vruchten zijn ook nog eens heerlijk. Niet alle vijgenrassen zijn geschikt voor ons klimaat. Ze kunnen niet allemaal even goed tegen vorst.
Verschillende rassen:
- Brown Turkey (meest verkochte ras, zeer goed bestand tegen vorst -18ºC)
- Rouge Bordeaux (ronde, rode vijg, rijpt goed af in Nederland)
- Ice Crystal (bladeren als ijskristallen, kleine bruine vijgen, goed van smaak)
- Panachee, tijgervijg (groen met geel gestreepte vijgen, kleine zoete vruchten)
- White Marseilles (mooie grote bladeren, gele vrucht)
- Bert v/d Kempen (goed rijpende vijg, roze vruchtvlees)
- Petrovaca (beter bestand tegen vorst als Brown Turkey, Extreem grote vruchten)
Aardbei (zelfbestuivend)
Bij aardbeien liegt de keuze er ook niet om. Er zijn rassen die één keer veel dragen (vroeg, midden, laat) en er zijn rassen die door blijven dragen (doordragende) maar wel steeds maar een paar vruchten geven. Er zijn rode en witte vruchten. Ik zou zelf altijd voor doordragende rassen gaan. Zo spreid je de oogst over je seizoen en heb je altijd wat te snoepen. Ook vind ik de witte ananasaardbeien heerlijk zoet en een echte toevoeging op de standaard rode.
Verschillende rassen:
- Ostara (doordragend - hoge productie, weinig ziektegevoelig)
- Elsanta (midden - heel bekend ras, goede opbrengst, goede smaak)
- Darselect (vroeg - grote sappige vruchten)
- Karona (vroeg/midden - draagt makkelijk vrucht, goede kwaliteit)
- Vima Xima (laat - grote oogst, vruchten dieprood van kleur)
- Ananasaardbei (witte aardbeisoort)
