Zelf tomaten kweken: een startershandleiding

Zelf tomaten kweken is niet alleen een geweldige hobby, maar ook een manier om te genieten van heerlijke, verse tomaten die je zelden in de supermarkt vindt. In deze handleiding delen we eenvoudige stappen en handige tips om je op weg te helpen naar een succesvolle oogst.

Stap 1: het selecteren van zaden

Met duizenden soorten tomatenzaden om uit te kiezen, kan het selecteren van de juiste soorten overweldigend lijken. Als enthousiaste tomatenkwekers proberen wij elk jaar nieuwe soorten uit, puur voor het plezier van ontdekken. Toch zijn er enkele favorieten die we jaar na jaar opnieuw zaaien, vanwege hun betrouwbaarheid en smaak.

Een paar van onze aanbevolen tomatensoorten zijn:

• San Marzano: perfect voor het maken van passata vanwege zijn vlezige structuur en rijke smaak.
• Green Zebra: deze unieke tomaat voegt een kleurrijke en frisse twist toe aan je gerechten.
• Black Cherry: ideaal voor liefhebbers van cherrytomaten, met een diepe, zoete smaak.

Als beginner is het verleidelijk om een breed scala aan tomatensoorten te selecteren, maar we raden aan om het eenvoudig te houden. Begin met slechts één of twee soorten vleestomaten, één of twee soorten cherrytomaten, en kies één soort voor het maken van passata, zoals San Marzano. Op deze manier kun je je concentreren op het leren kennen van de specifieke behoeften van elke variëteit en het maximaliseren van je kans op succesvol oogsten.

Stap 2: zaaien van tomatenzaden

Begin met zaaien in het vroege voorjaar, zo'n 6 weken voor de laatste vorst, wat in Nederland neerkomt op begin april. Tomaten hebben namelijk de neiging om snel te groeien, dus vroeger beginnen betekent dat je ze langer binnen moet houden, wat voor starters best uitdagend kan zijn. Wijzelf starten ook pas begin april met het zaaien van tomaten. Als je meer wilt weten over het starten met zaaien, hebben we een handige blog over een startersset om je op weg te helpen. Maar het enige wat je écht nodig hebt is een potje om in te zaaien, wat potgrond en natuurlijk wat zaad. Hoewel er allerlei handige hulpmiddelen zijn die het zaaien makkelijker en efficiënter maken, zijn deze zeker niet noodzakelijk voor beginners. Je kunt zelfs tot halverwege mei nog beginnen met het zaaien van tomaten. Daarna raden we over het algemeen aan om tomatenplanten te kopen, zodat je nog steeds kunt genieten van een overvloedige oogst later in het seizoen.

Stap 3: verzorgen, uitdunnen en verplanten van zaailingen

Plaats de zaailingen op een lichte plek of onder een groeilamp voor een gezonde groei. Het is echter belangrijk om te voorkomen dat de zaailingen te warm worden zoals boven een verwarming. Zoek daarom naar een plek met veel licht, maar vermijd te warme temperaturen. Het vinden van de juiste balans tussen warmte en licht is cruciaal, omdat overmatige warmte kan leiden tot lange, dunne zaailingen, ook wel bekend als 'lange linda's. Wil je meer weten over het voorkomen van lange linda's? Bekijk dan onze video hierover!

Daarnaast, als je meer wilt leren over het starten van een moestuin en het zaaien van tomaten, overweeg dan om onze cursus moestuinieren te volgen. Hierin leer je niet alleen over het zaaien en verzorgen van verschillende gewassen, maar ook over het ontwerpen van je moestuin en bedden voorbereiden. 

Stap 4: het verplaatsen van zaailingen naar de tuin

Zodra alle kans op vorst voorbij is en de zaailingen minstens 15 centimeter lang zijn, zijn ze klaar om naar de tuin te verhuizen. Kies een zonnige, goed gedraineerde locatie en plant de zaailingen met een tussenruimte van ongeveer 45 centimeter. Zorg ervoor dat de grond vochtig blijft en gebruik mulch rond de planten om vocht vast te houden en onkruidgroei te verminderen. Voor ons is het gebruikelijk om onze tomaten grotendeels in de kas te zetten. In deze video delen we onze aanpak hiervoor.

Stap 5: onderhoud van tomatenplanten

Tomaten vergen behoorlijk wat aandacht. Het is belangrijk om ze te dieven en te snoeien om de plant gezond te houden en een goede oogst te kunnen krijgen. Ook is het verstandig om ze regelmatig te controleren op tekenen van ziekte, zoals phytophthora, zodat eventuele problemen vroegtijdig kunnen worden aangepakt. Als je tomaten in potten kweekt, is het essentieel om ze af en toe van voeding te voorzien, omdat ze veel voedingsstoffen verbruiken.

Daarnaast hebben tomaten regelmatig water nodig, vooral tijdens droge periodes. Zorg ervoor dat je de planten grondig water geeft en controleer af en toe de vochtigheid van de grond door een stukje langs de plant te voelen. Het is belangrijk dat niet alleen de bovenste 2 cm water krijgt, maar dat de wortels ook goed vocht kunnen opnemen.

Om de groeiende tomatenplanten te ondersteunen, is het handig om kweektouw te gebruiken. Hiermee kunnen ze optimaal groeien. In deze video delen we meer informatie over hoe we dit doen.

Stap 6: het oogsten van tomaten

Naarmate de tomaten rijpen, zul je merken dat ze van kleur veranderen en steeds sappiger worden. Pluk de rijpe tomaten van de planten en geniet van ze vers in salades, sandwiches of als ingrediënt in je favoriete gerechten. Tomaten kunnen ook worden ingemaakt, gedroogd of ingevroren om ze langer te bewaren. Daarover leren we je meer in onze  cursus oogst verwerken.

Nog meer tips

Zo, dat was een beknopte samenvatting van alles wat er te vertellen valt over tomaten, van zaaien tot oogsten! Hopelijk hebben we je op weg kunnen helpen met het zelf kweken van je tomaten. Mocht je nou (gratis) nog veel meer willen leren over tomaten? Luister dan een van onze eerste  podcast afleveringen: tomaten, tomaten, tomaten (opgenomen eind mei 2021).